Hoe past filosofie in het po curriculum?
Filosofie & burgerschap
Er bestaat veel overlap tussen filosofie en burgerschap. Leerlingen leren bij beiden kritisch denken, ethisch redeneren en goed communiceren. Ook is de democratische rechtsstaat een centraal thema van zowel filosofie als van burgerschap.
​
Filosofie helpt bij het leren deelnemen aan de democratische cultuur. Leerlingen leren hun mening te onderbouwen en leren dat er verschillen van inzicht, waarden, overtuigingen, belangen en emoties zijn. ​
Filosofie & oriëntatie op jezelf en de wereld
In de kerndoelen van oriëntatie op jezelf en de wereld komen we filosofie meerdere keren tegen. Bijvoorbeeld bij gedachte-experimenten: filosoferen over een idee zonder dit meteen om praktische redenen af te wijzen. Ook filosofische vragen worden genoemd, in het kader van het samen onderzoeken zonder vaststaande antwoorden te veronderstellen of aan het eind te verwachten. Verder werk je met filosofie aan multiperspectiviteit: politieke, sociale, culturele en religieuze perspectieven. En je bent bezig met onderzoekend en ontwerpend leren, aangezien je vertrekt vanuit verwondering en nieuwsgierigheid & je bezighoudt met bevragen en reflecteren
Filosofie & Nederlands
Nederlands heeft veel overlap met filosofie.
​
Mijn vrienden De Filosofenbroeders leggen in onderstaande video uit wat de overeenkomsten en de verschillen zijn tussen filosofie en Nederlands (in het VO). Zie vooral minuut 10:38 tot 12.00
​
​
​
​
​
Filosofie & Kunst
Filosofie en Kunst zal geen verrassende combinatie zijn. Zo is de esthetica een mooi domein om bronnen uit te gebruiken. De filosofische vragen: "Wat is mooi"? "Wat is kunst?" passen hier goed.
Met filosofie werk je veel aan (meta) cognitieve doelen, bijvoorbeeld het reflecteren op inzichten om zodoende heel genuanceerd te leren denken (over kunst)
Filosofie & Aardrijkskunde
Van eigen identiteit naar wereldburgerschap: Leerlingen brengen hun eigen identiteit (kennis, ervaringen, vragen en culturele achtergrond) mee de klas in. Filosofie vult aardrijkskunde aan bij het actief bijdragen aan de verdere ontwikkeling van die identiteit, met aspecten als globalisering, mensenrechten en duurzaamheid.​​
Filosofie & Geschiedenis
Ook deze combinatie zal niet verrassen. Filosofie staat immers bol van de geschiedenis. Omdat filosofie ook ingedeeld is in tijdvakken (oudheid, middeleeuwen, moderne tijd, hedendaagse tijd) valt er veel te ‘halen’ wat betreft historisch tijdsbesef.
Bij filosofie gebruiken we de tijdlijn om ideeën op te plaatsen, zoals bijvoorbeeld de tijd waarin het denken in lichaam en geest opkwam (17e eeuw). In de canon komen we ook filosofen tegen. Wat dacht je bijvoorbeeld van Spinoza of Erasmus? ​
Filosofie & Levensbeschouwing
Ook levensbeschouwing en filosofie liggen dicht bij elkaar. Door filosofie kan er meer nadruk gelegd worden op ‘Ideeën’ (naar: kennisbases SLO): beginselen, kerngedachten, waarden, ideeën over levensvragen. Ook kan door sterke gespreksleidervaardigheden van de leerkracht de dialoog over levensbeschouwelijke diversiteit en polarisering in de klas beter ingevuld worden. Tenslotte kunnen bestaansvragen beter worden besproken en verbonden met bronnen, ideeën en praktijken van geestelijke stromingen en met de actualiteit
Filosofie & biologie
Wellicht een verrassende, maar toch ook weer niet. In het 'Wij zijn ons brein" debat van enkele jaren geleden, werd Dick Swaab immers voornamelijk door filosofen van repliek gediend.
De kennisbasis biologie noemt verder expliciet het socratisch gesprek als gespreksvoering methode voor biologie.
Filosofie & natuur en techniek
Wat betreft wetenschap is het jammer als enkel de 'hardere' wetenschap aan bod komt in de klas. Je kunt de leerlingen ook leren een onderscheid te maken tussen natuurwetenschappen, sociale wetenschappen en geesteswetenschappen. Psychologie is bijvoorbeeld een studiegebied dat voor leerlingen erg fascinerend is.
Daarnaast is wetenschapsfilosofie een ontzettend rijk domein van de filosofie. Je kunt leerlingen hiermee bijvoorbeeld leren dat waarneming contextafhankelijk is.
​​